Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка сёння сабраў нараду аб стане і развіцці мінеральна-сыравіннай базы рэспублікі, нарошчванні геолагаразведачных работ.
У мерапрыемстве прыняў удзел Міністр прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Андрэй Худык. Таксама сярод удзельнікаў – кіраўніцтва і члены Урада, прадстаўнікі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі, усе губернатары, кіраўнікі РУП “Вытворчае аб’яднанне “Беларуснафта” і ААТ “Беларуськалій”.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што ўсе карысныя выкапні – нацыянальны набытак краіны, стратэгічны запас, які належыць народу, і толькі народ. Гаворка і пра калій, і пра нафту, і пра прэсную ваду (бясцэнны рэсурс на планеце ў апошні час), і многае іншае.
«Тым, што мы маем, трэба граматна і па-гаспадарску распараджацца. У аснову дзяржавы дзяржава заўсёды ставіць пытанні інтэнсіўнага асваення радовішчаў, эфектыўнасці і рацыянальнага выкарыстання, а таксама ўкаранення самых перадавых тэхналогій здабычы, перапрацоўкі і, асабліва ў нашых умовах, пошуку новых карысных выкапняў», – падкрэсліў Прэзідэнт.
Стан мінеральна-сыравіннай базы і яе далейшае развіццё ўжо абмяркоўваўся на такой нарадзе восем гадоў таму, нагадаў Аляксандр Лукашэнка. Даручэнні былі дадзены таксама і пры назначэнні Андрэя Худыка Міністрам прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя ў 2017 годзе.
«Тады мы з Вамі казалі, што ў Беларусі нядрэнна вывучаныя прыродныя багацці, якія знаходзяцца на паверхні. А вось пра тое, што пад зямлёй, ведаем далёка не ўсё. Таму трэба нарошчваць геолагаразведачныя работы”, – сказаў Кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт адзначыў асаблівае значэнне ўласных мінеральна-сыравінных рэсурсаў, паколькі яны з’яўляюцца залогам суверэнітэту і стабільнага развіцця эканомікі. Тым больш актуальна гэта зараз, калі ў дачыненні да Беларусі з кожным годам узмацняецца санкцыйны ціск.
«Настаў час зверыць гадзіннік. І знайсці рашэнні для самых праблемных і нядосыць прапрацаваных пытанняў. Такіх нямала. Хоць, зразумела, у нас ёсць вельмі паспяховыя галіны», – заявіў беларускі лідэр.
У якасці прыкладу Кіраўнік дзяржавы адзначыў “Беларуськалій”, які стаў сусветным брэндам. Тут ёсць уласная выдатна адладжаная сістэма – ад разведкі новых радовішчаў да вытворчасці угнаенняў. Па рабоце калійшчыкаў на ўзроўні Прэзідэнта рэгулярна праводзяцца нарады. Таму зараз вырашана засяродзіцца на іншых важных напрамках, у першую чаргу на вуглевадародах.
«Мяне інфармуюць, што на сённяшні дзень прамысловыя запасы беларускай нафты складаюць каля 45 млн. тон. 40 гадоў, – сказаў беларускі лідэр. – Прымяненне новых тэхналогій, нарошчванне аб’ёмаў сейсмаразведкі і бурэння дазволілі, пачынаючы з 2017 года, забяспечыць рост здабычы нафты ў сярэднім на 20 тыс. т у год».
Аднак Аляксандр Лукашэнка лічыць такія тэмпы недастатковымі і арыентуе на комплексны падыход у гэтым напрамку. «Якія перспектывы па распрацоўцы свідравін і што будзем рабіць з цяжкавымаемымі запасамі? На колькі гадоў наперад прапісаны планы па геолагаразведцы? Ці хапае ўласных спецыялістаў і абсталявання?» – паставіў шэраг пытанняў Прэзідэнт.
«Наша агульная мэта – не толькі вырабляць прадукцыю з максімальным выкарыстаннем айчыннай сыравіны. Ёсць тры кіты, тры драйвера росту, якія дазволяць нам развівацца далей. Гэта эфектыўнасць, імпартазамяшчэнне і экспарт», – сказаў Кіраўнік дзяржавы.
Як адзначыў Прэзідэнт, урад сцвярджае, што дзяржаўная праграма “Ахова навакольнага асяроддзя і ўстойлівае выкарыстанне прыродных рэсурсаў” на 2016-2020 гады паспяхова выканана. Цяпер у працы наступная.
“Пры гэтым да гэтага часу няма адзінага кантролю за распрацоўкай радовішчаў. Сёння многія ведамствы маюць права выкарыстоўваць нетры”, – сказаў Аляксандр Лукашэнка, запатрабаваўшы прыняць меры для змянення сітуацыі.
Напрыклад, дарожнікам патрэбен пясок – толькі яго з кар’ера і здабываюць, а будаўнікоў цікавіць друз, энергетыкаў – торф. Прэзідэнт. «Дзе якая курыруе ролю Мінпрыроды? Ведаю, такая задача вам ставілася. больш за год таму. Што змянілася за гэты час?» – задаў пытанні адказным асобам Аляксандр Лукашэнка.
Здабыча карысных выкапняў вядзецца па ўсёй тэрыторыі Беларусі. Кантралюючыя органы дакладваюць, што часта эксплуатацыя і рэкультывацыя кар’ераў ідуць з парушэннямі, – звярнуў увагу Кіраўнік дзяржавы. дзе трэба і дзе не трэба. А пакутуе справа. даручыў запрасіць сюды ўсіх губернатараў, каб ні ў кога больш не засталося пытанняў, як працаваць далей».
У сувязі з гэтым Прэзідэнт прывёў шэраг лічбаў па выкарыстанню вытворчых магутнасцей па здабычы айчыннай сыравіны ў 2018-2023 гадах, прадастаўленых Кіраўніку дзяржавы Урадам. Пяскі шкляныя і фармовачныя – 39%, гліны тугаплаўкія – 47%, мел, мергель, гліна і трэпел для цэменту – 53%, даламіт – 38%, абліцавальны камень – 44%.
«Практычна па кожнай пазіцыі павінна быць 100%, калі мы магутнасці стварылі. Працуем напалову!– Крытычна заўважыў беларускі лідэр. – Пры гэтым, нягледзячы на наяўнасць дастатковай сыравіннай базы ў краіне, за мінулы год імпартавалі галькі, жвіру, друзу амаль 300 тыс. т, таго, што ў нас ёсць. Выдаткавана больш за $18 млн. Пяскоў прыродных закуплена 50 тыс. т амаль на $5 млн. Вялізныя лічбы».
«Кошты на карысныя выкапні год ад года растуць. А мы замест таго, каб варушыцца і ўзяць тое, што літаральна ляжыць пад нагамі, пакорліва плацім», – звярнуў увагу Аляксандр Лукашэнка.
Што датычыцца іншых напрамкаў развіцця мінеральна-сыравіннай базы, то карціна, паводле слоў Кіраўніка дзяржавы, не такая аптымістычная, як па калію і нафце.
Прэзідэнт прывёў яшчэ адзін канкрэтны прыклад, які датычыцца белай гліны (кааліну) для айчыннай пліткі раней імпартавалі з Украіны. Цяпер жа гэтая сыравіна закупляецца ў Расіі, хаця ў Беларусі ёсць свае радовішчы ў Лунінецкім і Столінскім раёнах.
Шкляная прамысловасць не поўнасцю забяспечана кварцавым пяском, прадоўжыў Кіраўнік дзяржавы. У той жа час аб’ём разведаных толькі на сённяшні дзень запасаў мог бы вырашыць гэтую праблему адразу на два гады. Маса прыкладаў з недастаткова прадуманай лагістыкай.
“І ў выніку што мы маем? Няпоўная загрузка вытворчасцей і зніжэнне аб’ёмаў выпускаемай прадукцыі, што загадзя цягне ўніз іншыя паказчыкі», – канстатаваў Аляксандр Лукашэнка і праілюстраваў гэта свежымі звесткамі па некаторых пазіцыях экспарту.
Так, у 2023 годзе прадпрыемствы Мінбудархітэктуры на чвэрць знізілі экспарт друзу. Мінэнерга амаль у два разы менш паставіла за мяжу тарфяной прадукцыі. «Зразумела, згубілі і выручку. Усе кажуць: “Санкцыі”. Для вас санкцыяў няма. Шукайце іншыя рынкі», – паставіў задачу Кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт таксама ўказаў на недахопы ў рабоце Навукова-вытворчага цэнтра па геалогіі, які займаецца разведкай для ўсіх напрамкаў.
Пры гэтым беларускі лідэр крытычна выказаўся і пра ацэнку ступені зношанасці абсталявання з боку КДК – чаму менавіта 90%, а не 88%. «У 2022 годзе мной прынятае рашэнне аб умацаванні дадзенай матэрыяльна-тэхнічнай базы. За два гады закуплена 21 адзінка найсучаснейшай тэхнікі і абсталявання. Вынік?» – працягнуў Кіраўнік дзяржавы.
Канкрэтнае пытанне па тэматыцы ўдасканалення геолагаразведкі Прэзідэнт адрасаваў і Акадэміі навук: “Ці ёсць у вучоных новыя методыкі, праграмы і прарыўныя тэхналогіі?”
Матэрыялы Афіцыйнага Інтэрнэт-партала Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь
