25 студзеня 2022 г. без правядзення неабходных будаўнічай і экалагічнай экспертыз польскі бок пачаў узвядзенне ўздоўж дзяржаўнай мяжы з Беларуссю, у тым ліку на тэрыторыі трансгранічнага аб’екта Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА «Белавежская пушча», штучнай загароды (плоту) з бетону, жалеза і калючага дроту « канцэрціна». 30 чэрвеня 2022 г. будаўніцтва завяршылася.
У выніку будаўніцтва ўжо адбываецца змяненне ўзроўню грунтавых вод, што можа прывесці да гібелі ў прыгранічнай паласе каштоўных хвояў лясоў, дэградацыі забалочаных тэрыторый і водна-балотных угоддзяў. Такім чынам, штучны тэрытарыяльны падзел адзінага прыроднага комплексу Белавежскай пушчы, выкліканы будаўніцтвам загарод на дзяржаўнай мяжы, з’яўляецца крыніцай павышанай пагрозы існавання выключна рэдкіх і ўнікальных прыродных комплексаў на тэрыторыі трансгранічнага Аб’екта Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА “Белавежская пушча”.
Сярод прагназуемых негатыўных наступстваў узвядзення плота можна вылучыць наступныя:
- фрагментацыя лясных масіваў;
- парушэнне натуральнага развіцця лясных экасістэм;
- фарміраванне прыродных участкаў з высокім патэнцыялам пранікнення інвазіўных відаў раслін;
- фарміраванне зон з высокай рызыкай падтаплення прылеглых тэрыторый;
- урон у выніку падтаплення і гібелі каштоўных староўзроставых шыракалістых і чорнаальховых лясоў;
- дэградацыя асабліва каштоўных раслінных супольнасцяў;
- дэградацыя тыповых і рэдкіх біятопаў;
- расчляненне папуляцыі рысі і ваўка;
- блакаванне асноўных міграцыйных калідораў буйных млекакормячых.
Белавежская пушча, як адзіны і цэласны прыродны комплекс, існавала больш за 600 гадоў. Агароджа, збудаваная Польшчай, можна толькі назваць помнікам чалавечай неразважлівасці.
Міністэрства прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Беларусі, яшчэ на этапе прыняцця Польшчай рашэння аб узвядзенні загараджальнай пабудовы накіравала больш за 40 зваротаў у міжнародныя прыродаахоўныя структуры ААН з патрабаваннямі аб спыненні будаўніцтва, якое ажыццяўлялася з парушэннем усіх экалагічных норм. Рэакцыя аказалася нулявой. Такімі дзеяннямі адрасаты паказалі сваю сапраўдную асобу, стаўленне да важнасці экалагічных пытанняў.
На просьбы беларускага прыродаахоўнага ведамства аб садзейнічанні адрэагавала толькі ЮНЕСКА, якое прыняло рашэнне аб уключэнні ў парадак дня 45-й сесіі Камітэта Сусветнай спадчыны ЮНЕСКА пытання аб стане захаванага трансгранічнага аб’екта “Белавежская пушча”.
Указаная маніторынгавая місія арганізуецца ў рамках выканання рашэння 45COM 7B.21, прынятага на 45-й сесіі Камітэта сусветнай спадчыны ЮНЕСКА (10 – 25 верасня 2023 г., г. Эр-Рыяд, Каралеўства Саудаўская Аравія) з мэтай правядзення узведзенага Рэспублікай Польшча на беларуска-польскай мяжы, якая праходзіць, у тым ліку па тэрыторыі трансгранічнага аб’екта сусветнай спадчыны ЮНЕСКА “Белавежская пушча”, на экасістэмы гэтага аб’екта.
