Беларусь за сем гадоў у шэсць разоў скараціла імпарт мінеральнай сыравіны. Пра гэта на нарадзе аб стане і развіцці мінеральна-сыравіннай базы краіны ў Кіраўніка дзяржавы далажыў Міністр прыродных рэсурсаў і аховы навакольнага асяроддзя Андрэй Худык.
«У цэлым аб’ём вытворчасці горназдабыўной прамысловасці за 2023 год склаў 104,3% да ўзроўню мінулага года. Назіраецца ўстойлівая дынаміка зніжэння імпарту мінеральнай сыравіны з 6,9 млн.т у 2017 годзе да 1150 тыс.т у 2023 годзе», – сказаў кіраўнік Мінпрыроды.
Тым не менш па шэрагу пазіцый Беларусь вымушана імпартаваць сыравіну, бо на тэрыторыі краіны не выяўлена адпаведных мінеральных рэсурсаў, або з улікам геалогіі ўмовы іх здабычы занадта складаныя і затратныя.
У цэлым стан мінеральна-сыравіннай базы краіны характарызуецца наяўнасцю дастатковых рэсурсаў для забеспячэння эканомікі, ёсць значныя рэзервы для нарошчвання здабычы і вытворчасці.
Беларусь займае 21-е месца сярод еўрапейскіх краін па аб’ёму сыравіны, другое месца па здабычы торфу ў свеце, трэцяе месца ў свеце па здабычы калійных солей, 29-е – па здабычы каменнай солі. Усяго ў краіне выяўлена больш за 50 відаў карысных выкапняў.
Міністр прызнаў, што існуючы патэнцыял задзейнічаны далёка не ў поўнай меры. На гэта на нарадзе зважаў і Прэзідэнт. Ён запатрабаваў наладзіць адзіны кантроль за распрацоўкай радовішчаў: напрыклад, дарожнікам патрэбен пясок, будаўнікоў цікавіць друз, энергетыкаў – торф, але не зразумела, хто ацэньвае сітуацыю і вырашае, здабываць ці не спадарожныя карысныя выкапні, калі, напрыклад, базальт ляжыць пад торфам. Таму важна курыруючая роля Мінпрыроды.
І гэтае пытанне ўжо вырашаецца. Прыродаахоўнае ведамства з канца 2022 года мае дадатковыя функцыі па каардынацыі дзейнасці ў сферы здабычы і перапрацоўкі карысных выкапняў, распрацоўкі і ўдасканалення тэхналогій узбагачэння здабытых рэсурсаў. Прэм’ер-міністр Раман Галоўчанка растлумачыў, што цяпер Мінпрыроды павінна выконваць функцыю дзяржаўнай казны па карысных выкапнях: “Гэта значыць не толькі займацца іх улікам, разведкай і картаграфаваннем, але і давядзеннем да перадачы ў прамысловае выкарыстанне”.
Іншая праблема – далёка не ў поўнай меры задзейнічаны існуючыя вытворчыя магутнасці па здабычы айчыннай сыравіны. «Перш за ўсё, гэта ўсё ж зона адказнасці недропользователей. Сітуацыя часовая. З улікам санкцый прыйшлося мяняць рынкі збыту, лагістычныя ланцужкі. Гэта адбывалася ў 2020–2022 гадах. На сённяшні дзень сітуацыя мяняецца ў лепшы бок. Пачынаюць павялічвацца аб’ёмы здабычы карысных выкапняў і, адпаведна, вытворчасць прадукцыі», – распавёў Андрэй Худык.
Акрамя таго, адкрываюцца новыя радовішчы розных карысных выкапняў, ацэньваецца іх патэнцыял для прамысловай распрацоўкі. Адно з найбольш важных – гэта радовішча базальту. Гэтая тэма таксама стала прадметам разгляду на нарадзе.
Базальт выкарыстоўваецца для вытворчасці мінеральнай ваты, гукаізаляцыйных матэрыялаў. Таму ён патрэбны айчыннай будаўнічай галіне, у тым ліку з пункту гледжання імпартазамяшчэння. Яшчэ трэба будзе канчаткова вызначыцца з бізнес-планам і коштам рэалізацыі праекта, а ён немалы. Па базальтах праца будзе весціся сумесна з Міністэрствам архітэктуры і будаўніцтва. Перакананы, што мы прыйдзем да правільнага рашэння. Галоўнае – гэта эканоміка. Мы разумеем гэта і ў гэтым напрамку рухаемся», – адзначыў кіраўнік прыродаахоўнага ведамства.
Паводле яго слоў, разлікі паказваюць, што радовішча эканамічна мэтазгодна распрацоўваць. Размова аб радовішчы базальтаў і туфаў Навадворскае ў Пінскім раёне.
Міністр таксама расказаў, што выкарыстанне новых тэхналогій узбагачэння дасць магчымасць у 2025 годзе практычна на 100 працэнтаў забяспечыць патрэбнасці вытворчасцей айчыннымі шклянымі пяскамі. У гэтым жа плане вядзецца праца і па глінах.
Матэрыялы БЕЛТА
